Nawet 25% ludzi na całym świecie zmaga się z grzybicą skóry lub paznokci, przez co infekcję tę zalicza się do najczęściej występujących chorób zakaźnych. Do zakażenia dochodzi nie tylko poprzez bezpośredni kontakt z chorym, ale także poprzez skażone elementy garderoby (np. ubrania, buty) czy powierzchnie (np. podłogi, dywany, sanitariaty).
Do zwiększenia ryzyka rozwoju grzybicy, jako powikłania choroby podstawowej, przyczyniają się niektóre schorzenia, np. cukrzyca, choroby tętnic i żył, nowotwory, AIDS. Szczególnym stanem podniesionego ryzyka infekcji grzybiczej jest także immunosupresja. Ponadto są grupy zawodowe o podwyższonym ryzyku zachorowania na grzybicę. Należy tu wymienić rolników, ogrodników, weterynarzy, leśników, a także górników i sportowców.
Walka z grzybicą to długi i męczący proces, w którym istotna jest identyfikacja wroga. Wykrycie gatunku lub chociaż rodzaju grzyba chorobotwórczego, będącego źródłem infekcji, pozwala skuteczniej dobrać celowaną terapię, a tym samym gwarantuje szybszy efekt leczniczy.
Jak wybrać test na grzybicę?
Testy „starego” typu
Przy podejrzeniu grzybicy dermatolog wstępnie ocenia zmiany chorobowe w świetle lampy Wooda lub za pomocą dermatoskopu. W laboratorium medycznym natomiast tzw. klasyczna diagnostyka mikologiczna, czyli diagnostyka „starego” typu, obejmuje:
- • ocenę preparatów mikroskopowych wykonanych z próbek pobranych od pacjenta
- • hodowlę mikologiczną.
Niezwykle rzadko bada się właściwości enzymatyczne grzybów lub histopatologiczne wycinki pobrane ze skóry i paznokci.
Wymienione testy „starego” typu są pracochłonne, wymagają długiego czasu inkubacji i sporego doświadczenia ze strony laboranta. Na rezultat hodowli mikologicznej trzeba czekać do 6 tygodni, a i tak nie ma gwarancji pewnego wyniku. Gdy mamy bowiem do czynienia z infekcją mieszaną, wolniej rosnące gatunki grzybów zostają przerośnięte przez te bardziej agresywne i tym samym się nie uwidaczniają. Leczenie dobrane na podstawie takiego wyniku hodowli może być nieskuteczne.
Pamiętajmy, że na wyniki badań mikologicznych „starego” typu mają wpływ również takie czynniki jak:
- • infekcja mieszana – grzybiczo-bakteryjna
- • rozpoczęcie leczenia preparatami przeciwgrzybiczymi przed wykonaniem testów laboratoryjnych
- • ograniczona czułość metody.
Dlatego też coraz szersze zastosowanie w diagnostyce grzybicy mają nowoczesne testy genetyczne.
Testy „nowego” typu
W laboratorium EUROIMMUN DNA wdrożono szybki test genetyczny EUROArray Dermatomykozy (produkcji EUROIMMUN AG, Niemcy) oparty na multipleksowej reakcji PCR (łańcuchowa reakcja polimerazy, z ang. polymerase chain reaction) z detekcją jej produktów na mikromacierzach DNA. W pojedynczej reakcji PCR w sumie analizowanych jest 50 dermatofitów, 3 drożdżaki i 3 grzyby pleśniowe. Gatunkową identyfikację uzyskuje się dla 29 z nich.
Materiałem do badania jest próbka DNA pozyskana z zeskrobin skórnych, skrawków paznokci, włosów (konieczna cebulka) czy materiału z hodowli mikologicznej.
Czynniki fałszujące wynik hodowli mikologicznej (np. infekcja mieszana, rozpoczęte leczenie przeciwgrzybicze) nie zaburzają wyniku testu genetycznego. Inne zalety testów genetycznych to:
- • skrócenie czasu niezbędnego do postawienia diagnozy z kilku tygodni nawet do kilkunastu godzin
- • wyższa czułość w porównaniu z testami mikologicznymi „starego” typu
- • najszerszy zakres badania
- • jednoznaczne i pewne wyniki badań
- • identyfikacja infekcji mieszanych wywołanych przez kilka rodzajów grzybów
- • możliwość dobrania celowanej terapii
- • możliwość sprawdzenia skuteczności terapii poprzez ponowne badanie po zakończeniu leczenia.
Stosowany w naszym laboratorium test na grzybicę: EUROArray Dermatomykozy ma najwyższy w porównaniu z obserwacją mikroskopową i hodowlą mikologiczną wskaźnik wykrywalności grzybicy. Zapewnia szybkie i jednoznaczne wyniki, które są cennym narzędziem diagnostycznym dla dermatologa. Umożliwiają wybranie i zastosowanie celowanej dla danego gatunku grzyba terapii, która gwarantuje najwyższą skuteczność i końcowy sukces kuracji przeciwgrzybiczej.
Literatura:
- Gosink, Directed detection and differentiation of dermatomycosis pathogens by DNA MICROARRAY. Clinical Laboratory International 2018.
- https://www.medlabme.com/magazine/en/Issue/2018-issue-21/dermatomycosis-diagnostics-by-dna-microarray.html.
- https://www.euroimmunblog.com/fast-and-reliable-diagnostics-of-fungal-skin-infections-with-the-euroarray-dermatomycosis/.
- https://www.termedia.pl/mz/Prof-Romuald-Maleszka-Grzybica-to-powszechna-choroba,33032.html.
- Bieber, M. Harder, S. Staender, A. Fischer, B. Koehler, W. Anemueller, D. Zillikens, R. Ludwig, Fast and reliable diagnostics for skin infections (doniesienie plakatowe), Annual Meeting of the Work Group on Dermatological Research, Monachium 2019.