Co jako pierwsze kojarzy nam się z łuszczycą? Uporczywe i swędzące zmiany na skórze. Diagnozowanie chorób skórnych może stanowić spore wyzwanie dla dermatologów, bo często nie jest to jedynie dokuczliwy problem estetyczny, ale także metaboliczny. W tym artykule postaramy się przybliżyć Wam temat insulinooporności. Przeczytacie także o jej związku łuszczycą.

Insulinooporność – czy to tylko moda naszych czasów

Szybki i niezdrowy tryb życia, zabieganie, stresujące sytuacje w pracy i w życiu prywatnym, brak ruchu, objadanie się w godzinach wieczornych – to wszystko sprawia, że nie mamy czasu i chęci na uprawnianie regularnych ćwiczeń fizycznych i dbanie o zdrową dietę. Takie codzienne postępowanie dosłownie wchodzi nam w krew, co jest przyczyną nie tylko pogarszającego się samopoczucia, ale i późniejszych dolegliwości zdrowotnych. Skutkuje m.in. odkładaniem się dodatkowych kilogramów, przyrostem tkanki tłuszczowej, a co za tym idzie – zwiększonym wydzielaniem adipokin, czyli aktywnych biologicznie peptydów. Nadmiar tkanki tłuszczowej i zbyt wysoka masa ciała powodują otyłość, która z kolei jest głównym czynnikiem inicjującym insulinooporność.

Co to jest insulinooporność

Pod tym pojęciem rozumiemy stan nieprawidłowego funkcjonowania gospodarki węglowodanowej, w którym dochodzi do obniżonej wrażliwości tkanek docelowych (np. wątroby i mięśni szkieletowych) na insulinę przy jej prawidłowym lub podwyższonym stężeniu w surowicy krwi. Insulinooporność to jedna ze składowych zespołu metabolicznego (więcej o tym przeczytasz tu: https://www.euroimmundna.pl/jaki-zwiazek-ma-luszczyca-z-zaburzeniami-metabolicznymi/).

Główne czynniki ryzyka – genetyka i środowisko

Insulinooporność może być diagnozowana w niektórych zespołach chorobowych, np. w zespole policystycznych jajników (PCOS), czy rzadkich zespołach genetycznych. Osoby z predyspozycją genetyczną są bardziej na nią narażone niż ludzie bez tej komponenty, jednak do zainicjowania insulinooporności niezbędne jest współwystępowanie czynników środowiskowych, takich jak wiek, płeć, aktywność fizyczna. Insulinooporność najczęściej występuje u starszych mężczyzn.

Tkanka tłuszczowa odpowiada za procesy metaboliczne glukozy w mięśniach szkieletowych i wątrobie. Wytwarzanie substancji biologicznie czynnych, tzw. adipokin, czyni ten narząd głównym gruczołem wydzielania wewnętrznego. Wśród adipokin wyróżnia się:

• leptynę, hormon, który powoduje wzrost wrażliwości komórek docelowych na insulinę. Odpowiada za hamowanie uczucia głodu. Bierze udział w przemianach metabolicznych tłuszczy i węglowodanów, m.in. wzmaga rozkład tłuszczów i zmniejsza ich powstawanie. U kobiet znajduje się w większych ilościach niż u mężczyzn, a jego stężenie obniża się wraz z wiekiem.

• adiponektynę, hormon, który chroni nas przed insulinoopornością. Jej wysoki poziom koreluje ze zmniejszonym poziomem triglicerydów, zwiększonym utlenianiem wolnych kwasów tłuszczowych oraz zwiększoną wrażliwością tkanek docelowych insuliny w wątrobie i mięśniach szkieletowych.

• czynnik martwicy nowotworu i interleukinę 6, czyli aktywne biologicznie cząsteczki, które mają niekorzystny wpływ na przebieg metabolizmu glukozy oraz tłuszczów, przez co sprzyjają insulinooporności.

Co z tym ma wspólnego łuszczyca

Dla łuszczycy charakterystyczne jest występowanie zmian skórnych i problemów stawowych (o samej łuszczycy więcej dowiesz się stąd: https://www.euroimmundna.pl/luszczyca-i-lzs-podwojny-cios/). Jej główna siła napędowa, czyli przewlekły, ogólnoustrojowy stan zapalny, przyczynia się do zmian immunologicznych i metabolicznych. Przeprowadzone badania wykazują, że osoby chorujące na łuszczycę mają obniżoną wrażliwość komórek na działanie insuliny w porównaniu z osobami na nią niechorującymi. Ze względu na podobny patomechanizm związany z udziałem adipokin łuszczyca ściśle łączy się z insulinoopornością.

Najważniejsze fakty

1. Udowodniono silną korelację pomiędzy występowaniem łuszczycy i insulinooporności.
2. Otyłość to główny czynnik inicjujący insulinooporność.
3. Rozchwiana równowaga hormonalna wzmaga insulinooporność. Insulinooporność towarzyszy chorobom na tle hormonalnym. Występuje m.in. przy zespole Cushinga, niedoczynności tarczycy, pierwotnej nadczynności przytarczyc, guzie prolaktynowym.
4. Tkanka tłuszczowa wisceralna (gromadząca się w jamie brzusznej) jest niebezpieczna. Nawet przy zachowaniu właściwej masy ciała i BMI jej nadmierna ilość może prowadzić do oporności tkanek na insulinę i skutkować otłuszczeniem narządów.
5. Regularna aktywność fizyczna i odpowiednio skomponowana dieta stanowią najlepszą profilaktykę chroniącą przed wystąpieniem insulinooporności. Stężenie insuliny na czczo oraz po wykonaniu testu obciążenia glukozą (tzw. krzywa cukrowa, OGTT) jest niższe u osób dbających o regularną aktywność fizyczną niż u tych ją zaniedbujących.
6. Komfort i jakość życia chorych na łuszczycę, u których rozwijają się choroby współistniejące, jest znacznie obniżony. Młodzi pacjenci z łuszczycą o ciężkim przebiegu żyją o 3–4 lata krócej.
7. Łuszczycę należy diagnozować możliwie wcześnie, aby zastosować odpowiednie leczenie i możliwie szybko włączyć profilaktykę wystąpienia chorób współistniejących.
8. Jeśli masz podejrzenie łuszczycy, główny gen podatności na HLA-Cw6 zbadasz w EUROIMMUN DNA (https://www.euroimmundna.pl/luszczyca/).
9. U osób z rozpoznaną łuszczycą nadal nie zwraca się uwagi na zaburzenia metaboliczne.
10. Warto eliminować czynniki dodatkowo wzmagające łuszczycę, na które mamy wpływ, tj. palenie papierosów, alkohol.

Piśmiennictwo:

1. https://www.mp.pl/endokrynologia/ekspert/288739,insulinoopornosc-jako-pseudochoroba-powszechny-problem-w-gabinecie-diabetologa-i-endokrynologa
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25977937/
3. https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/014/561/original/4-15.pdf?1481203469
4. https://www.e-zikoapteka.pl/artykuly/co-musisz-wiedziec-na-temat-insulinoopornosci-stan-twarza-w-twarz-z-choroba.html
5. https://www.termedia.pl/dermatologia/Insulinoopornosc-u-pacjentow-z-luszczyca,16227.html
6. https://journals.viamedica.pl/forum_zaburzen_metabolicznych/article/view/28659