Pomimo że atopowe zapalenie skóry, łuszczyca i grzybica to trzy różne choroby dermatologiczne, łatwo je ze sobą pomylić. Dzieje się tak ze względu na podobieństwo występujących objawów. Dermatozy te powodują zaczerwienienie, łuszczenie i świąd skóry. Zatem jak je różnicować, aby móc zastosować odpowiednie leczenie?

Atopowe zapalenie skóry występuje głównie u dzieci

Atopowe zapalenie skóry, zwane inaczej egzemą, jest jedną z najczęstszych chorób na tle alergicznym. To przewlekłe, nawracające schorzenie o podłożu zapalnym, które dotyczy głównie małych dzieci (5–20%). AZS w 85% przypadków ujawnia się u dzieci do piątego roku życia. Zachorowania wśród dorosłych zdarzają się rzadko (1–3%) i częstsze są u kobiet. Cechą charakterystyczną jest nadmierna suchość skóry oraz bardzo silny, dokuczliwy świąd, przez który pacjenci często skarżą się na kłopoty ze snem. Przyczyna AZS nie została dokładnie poznana, ale wiadomo, że w patogenezie biorą udział czynniki genetyczne (m.in. mutacja w genie filagryny), immunologiczne oraz środowiskowe. Zasadniczy problem w AZS stanowi uszkodzona bariera naskórkowa.

• Mutacja w genie filagryny

Filagryna (obok keratyny) to białko budulcowe naskórka, które uczestniczy w powstawaniu naturalnego czynnika nawilżającego (NMF). Zapewnia ona prawidłowe działanie bariery naskórka. W wyniku wrodzonej mutacji w tym genie dochodzi do defektu bariery naskórkowej i niedoboru NMF, co skutkuje suchością skóry. Osoby chore na AZS z mutacją w genie filagryny wykazują większą suchość skóry w porównaniu z chorymi, u których nie występuje ten defekt genetyczny.

• Dwie fazy choroby

• • Typ wypryskowaty dotyczy niemowląt i dzieci do trzeciego roku życia. W pierwszych trzech miesiącach życia pojawiają się zmiany w postaci grudek, rumienia i zaczerwienienia na twarzy, skórze głowy i odsiebnych częściach kończyn. Występuje świąd, częste są nadkażenia bakteryjne, wirusowe i grzybicze. W zaawansowanej postaci choroby może dojść do erytrodermii.
• • Typ liszajowaty występuje u dzieci, młodzieży i dorosłych – zmiany obejmują twarz, szyję, doły łokciowe i podkolanowe. Końcowym efektem jest stałe zgrubienie skóry pomimo wygaszonego stanu zapalnego.

• Mechanizm błędnego koła

Wskutek działania czynników uszkadzających barierę naskórkową dochodzi do stanu zapalnego, co skutkuje świądem i nadmiernym drapaniem skóry. To z kolei jeszcze bardziej uszkadza barierę naskórka i zaognia stan zapalny. Wśród powikłań egzemy wymienia się nadkażenie bakteryjne gronkowcem złocistym oraz infekcję wirusem opryszczki zwykłej.

Łuszczyca dotyka dorosłych i osoby starsze

O łuszczycy pisaliśmy już nie raz (np. tutaj: https://www.euroimmundna.pl/luszczyca-i-lzs-podwojny-cios/). Jest to choroba autoimmunologiczna o podłożu zapalnym i genetycznym. Występuje u ok. 3% populacji na świecie i 2–4% osób w Polsce. Pojawia się z reguły pomiędzy 10. a 40. rokiem życia. Ze względu na jej przewlekły charakter jest niestety nieuleczalna. Występuje z okresami remisji i zaostrzeń. Działania terapeutyczne mają na celu maksymalne zmniejszenie nasilenia objawów oraz jak najdłuższe utrzymanie fazy remisji. Łuszczyca typu I (łuszczyca ludzi młodych) jest silniej skorelowana z genem HLA-Cw6 niż typu II, charakteryzuje ją też cięższy przebieg. Chorobę nasila spożywanie alkoholu i palenie papierosów. Zaostrzeniu objawów sprzyja także zmniejszona dostępność promieni słonecznych w okresie jesienno-zimowym. W łuszczycy często występują wykwity w postaci czerwonych grudek pokrytych srebrzystą łuską.

Grzybica to choroba występująca powszechnie

Grzybica ma zdolność do szybkiego rozprzestrzeniania się, łatwo więc się nią zarazić. Dotyka ludzi młodych i starszych, częściej mężczyzn. Wywołują ją grzyby z rodzaju dermatofitów, drożdżaków lub grzybów pleśniowych. Jest wyleczalna, choć ma tendencję do nawrotów. Więcej na temat infekcji grzybiczych dowiesz się z naszego poprzedniego wpisu: https://www.euroimmundna.pl/podejrzewasz-u-siebie-grzybice-jej-diagnozowanie-moze-byc-szybkie-i-proste/.

Podsumowanie: egzema, łuszczyca a grzybica

Diagnostyka genetyczna

Atopowe zapalenie skóry, łuszczyca i grzybica to trzy odrębne jednostki chorobowe, które mogą wywoływać podobne zmiany skórne. W przypadku trudności w ich rozpoznaniu warto wykonać testy genetyczne pozwalające na potwierdzenie lub wykluczenie danej choroby.

Z łuszczycą związany jest gen HLA-Cw6. Jego obecność wskazuje na występowanie predyspozycji genetycznej do łuszczycy oraz jej odmiany stawowej – łuszczycowego zapalenia stawów (ŁZS). ,,Gen łuszczycowy” jest obecny u 80% chorych na łuszczycę zwykłą typu I. Badanie pozwala różnicować postaci tej choroby: https://www.euroimmundna.pl/luszczyca/.

W laboratorium EUROIMMUN DNA wykonasz także badanie genetyczne w kierunku grzybicy. Test charakteryzuje się wysoką czułością oraz prostą i szybką procedurą wykonania analizy, w przeciwieństwie do standardowo stosowanej diagnostyki mikrobiologicznej. Sprawdza obecność 56 gatunków grzybów z rodzaju dermatofitów, grzybów drożdżopodobnych oraz grzybów pleśniowych. Wynik badania jednoznacznie określa, czy występuje infekcja grzybicza: https://www.euroimmundna.pl/grzybica/.

Oba badania wykonasz w naszym laboratorium. Umów się na wizytę w punkcie pobrań (https://www.euroimmundna.pl/kontakt/) lub zamów badanie online.

Piśmiennictwo:

1. https://www.termedia.pl/mz/Atopowe-zapalenie-skory-i-miejscowe-nadkazenie,40452.html
2. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory
3. https://www.pennmedicine.org/updates/blogs/health-and-wellness/2019/august/psoriasis
4. Jenerowicz et al. Atopowe zapalenie skóry – współczesne poglądy na patomechanizm oraz metody postępowania diagnostyczno-leczniczego. Stanowisko grupy specjalistów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Post Dermatol Alergol 2010; 27(5): 365–383
5. https://www.atopowe.pl/atopedia/filagryna/
6. http://www.czytelniamedyczna.pl/6225,atopowe-zapalenie-sklry-patomechanizm-diagnostyka-postpowanie-lecznicze-profila.html
7. Nockowski. Charakterystyka najczęstszych dermatoz skóry stóp. Kosmetologia Estetyczna 2016; 5(3)