Jesteś otyły? Masz problem z nadciśnieniem tętniczym? A może zmagasz się z cukrzycą? Czy wiesz, że zaburzeniom tym często towarzyszy łuszczyca? Obecnie łuszczycę zalicza się do przewlekłych zapalnych chorób ogólnoustrojowych (Chronic Inflammatory Systemic Disease – CISD). Ta nieuleczalna choroba o wielu postaciach i różnym stopniu ciężkości, z uwagi na komponentę zapalną, może nasilać inne schorzenia. Łuszczycę rozpoznaje się najczęściej na podstawie stwierdzenia charakterystycznych zmian skórnych. Ze względu na dziedziczny charakter tej choroby istotną rolę w diagnostyce łuszczycy odgrywa gen HLA-Cw6. Jego identyfikacja jest przydatna w różnicowaniu postaci łuszczycy oraz stanowi marker powodzenia terapii biologicznej.
Przypomnijmy – czym jest łuszczyca?
Łuszczyca jest przewlekłą, autoimmunologiczną chorobą zapalną o zróżnicowanym stopniu ciężkości. Przebiega z okresami remisji i zaostrzeń. Boryka się z nią ponad milion osób w Polsce i blisko 3% ludności na całym świecie. Choć choroba ta występuje niezależnie od wieku i płci, najczęstsze zachorowania obserwuje się w wieku 15–25 (łuszczyca typu I) oraz 50–60 lat (łuszczyca typu II). Przyczyny łuszczycy nie są do końca znane, jednak wiemy, że w jej rozwoju dużą rolę odgrywają uwarunkowania genetyczne (obecność genu HLA-Cw6), czynniki immunologiczne oraz środowiskowe. Kojarzona jest głównie z problemami skórnymi, ale może również wywoływać ogólnoustrojowy stan zapalny organizmu, prowadząc do nieprawidłowego działania poszczególnych narządów. Podstawowe informacje o przebiegu, objawach, rodzajach i leczeniu tej choroby znajdują się tutaj: https://www.euroimmundna.pl/luszczyca-i-lzs-podwojny-cios/, a dzisiaj więcej o związku łuszczycy ze współwystępującymi z nią zaburzeniami metabolicznymi.
Łuszczyca a zaburzenia metaboliczne
Szybki i stresujący tryb życia, niezbilansowana dieta, brak ruchu sprawiły, że choroby metaboliczne stały się poważnym i powszechnym problemem naszych czasów. Pojęciem tym określa się zaburzenia powstałe na skutek nieprawidłowo zachodzących procesów biochemicznych w organizmie. Wśród nich wymienia się cukrzycę, otyłość, insulinooporność, dyslipidemię, nadciśnienie tętnicze czy zespół metaboliczny (Metabolic Syndrome – MS).
Zespół metaboliczny, zwany również zespołem X, nie jest definiowany jako osobna jednostka chorobowa. W jego skład wchodzi kilka stanów klinicznych, które mogą mieć różny stopień nasilenia. Wyróżnia się tu otyłość trzewną, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia gospodarki cukrów i tłuszczy. Obserwuje się, że u ludzi z łuszczycą otyłość pojawia się dwukrotnie częściej, powodując zwiększoną produkcję adipokin (biologicznie aktywnych cząsteczek wydzielanych przez komórki tkanki tłuszczowej), które prowadzą do zaburzeń metabolicznych. Zauważono, że występowanie łuszczycy i zespołu metabolicznego w znacznym stopniu jest z sobą powiązane. Dowiedziono, że im silniejsze objawy skórne łuszczycy, tym częstsze występowanie zespołu X.
Choć zespół metaboliczny i łuszczyca mogą na pierwszy rzut oka wydawać się odległymi od siebie schorzeniami, to dzięki coraz lepszemu zrozumieniu ich patofizjologii związek ten łatwiej dostrzec.
Łuszczyca i zespół metaboliczny – podstawy patofizjologii
Istotą łuszczycy jest przewlekły proces zapalny, który prowadzi do niekontrolowanego podziału i nieprawidłowego różnicowania komórek skóry. W przebiegu choroby dochodzi do kaskady procesów, których efektem jest aktywacja różnych populacji limfocytów, m.in. Th1 i Th17, oraz wydzielanie cytokin prozapalnych, takich jak: IL-17, IFN-γ, IL-6, TNF-α. Przyczynia się to do powstania nacieku zapalnego i wytworzenia tzw. blaszki łuszczycowej w skórze. Za głównego winowajcę tych procesów uważa się wspomniany czynnik martwicy nowotworów TNF-α. Jest to prozapalna cytokina, produkowana przez komórki nacieku zapalnego (m.in. limfocyty T, monocyty, makrofagi). Jej działanie prowadzi do aktywacji i nadmiernej proliferacji keratynocytów oraz ich zmniejszonej podatności na apoptozę. Udowodniono, że stężenie tej cząsteczki skorelowane jest ze stopniem aktywności łuszczycy.
Analogicznie jak w łuszczycy, w zespole metabolicznym w inicjacji stanu zapalnego biorą udział podobne cytokiny oraz limfocyty Th1 oraz Th17. Szereg zachodzących przemian i szlaków metabolicznych w końcowym efekcie skutkuje wytworzeniem insulinooporności i otyłości.
Podsumowanie
Niekontrolowana łuszczyca prowadzi do zmian zapalnych w organizmie, które mogą skutkować powstaniem zespołu metabolicznego. Z kolei występująca w zespole metabolicznym hiperinsulinemia, poprzez nasilanie procesu zapalnego w organizmie, może intensyfikować objawy łuszczycy. Dlatego ważne jest, aby schorzenia te jak najszybciej zdiagnozować, by móc wdrożyć odpowiednie leczenie.
Z uwagi na dziedziczny charakter łuszczycy zaleca się oznaczenie genu HLA-Cw6, który ma istotne znaczenie przy stawianiu diagnozy. Dzięki jego identyfikacji możliwe jest różnicowanie postaci tej choroby. Gen ten występuje u blisko 80% pacjentów z łuszczycą typu 1, zaś w przypadku łuszczycowego zapalenia stawów obecność genu HLA-Cw6 może świadczyć o ciężkiej postaci tej choroby.
Badanie genetyczne HLA-Cw6 w kierunku łuszczycy wykonasz w profesjonalnym laboratorium genetycznym EUROIMMUN DNA: https://www.euroimmundna.pl/luszczyca/
Piśmiennictwo:
- http://bc.wydawnictwo-tygiel.pl/public/assets/448/Najnowsze%20metody%20profilaktyki,%20rozpoznawania%20i%20leczenia%20chor%C3%B3b.pdf
- https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/74363,luszczyca
- Significance of selected inflammatory factors in metabolic disorders in association with psoriasis (termedia.pl)
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29072309https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6471628/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3670770/
- https://www.termedia.pl/Patofizjologia-zwiazkow-luszczycy-z-zaburzeniami-metabolicznymi,56,20752,1,0.html
- https://www.mp.pl/pacjent/chorobawiencowa/zapobieganie/62315,zespol-metaboliczny
- https://luszczyca.edu.pl/baza-wiedzy/o-luszczycy/choroby-wspolistniejace-2/
- https://www.wiadomoscidermatologiczne.pl/artykul/zespol-metaboliczny-w-luszczycy