Dostarczyliśmy Wam sporą dawkę faktów na temat kofeiny. Teraz rozprawimy się z mitami, które narosły wokół tej substancji. Sprawdź, czego jeszcze nie wiesz o jej złożonym wpływie na nasz organizm!

Mit 1: Kofeina zawsze poprawia myślenie

Kofeina wywiera silny pobudzający wpływ na korę mózgu, przez co poprawia procesy myślowe, a także korzystnie wpływa na nastrój. Badania naukowe udowodniły, że działanie kofeiny zależy od jej dawki i stopnia zmęczenia osoby spożywającej tę substancję.

Spożywanie kofeiny w umiarkowanych dawkach może prowadzić do poprawy koncentracji, czujności oraz zmniejszenia uczucia zmęczenia. U osób przemęczonych po spożyciu umiarkowanych ilości kofeiny wykonywanie czynności motorycznych i intelektualnych znacząco się poprawia. Warto zaznaczyć, że spożycie przez nie wysokich dawek kofeiny działa odwrotnie i utrudnia wykonywanie tych czynności, może także doprowadzić do wzrostu napięcia, pobudzenia, niepokoju i zmniejszenia wydajności.

Wyniki tych badań świadczą o tym, że zwiększenie ilości spożywanej kawy, gdy jesteśmy zmęczeni, nie zwiększy naszej wydajności i jasności myślenia.

Mit 2: Spożywanie kofeiny nie ma związku z osteoporozą

Spożywanie dużych dawek kofeiny może przyczynić się do rozwoju osteoporozy. U kobiet przyjmujących 400 mg kofeiny dziennie wykazano powstanie zmian w strukturze kości, co wiąże się ze zwiększonym ryzykiem złamań. U osób, które spożywają małe ilości wapnia w diecie, kofeina może przyczyniać się do wzrostu jego wydalania z moczem. Wysokie spożycie kofeiny może utrudniać gojenie się kości, a z uwagi na jej rolę m.in. w obniżaniu stężenia wapnia może prowadzić do rozwoju osteoporozy.

Mit 3: Kofeina źle wpływa na poziom cholesterolu we krwi

Wyniki badań naukowych na temat kofeiny wykazały, że nie wpływa ona na wzrost stężenia cholesterolu we krwi. Stwierdzono jednak, że picie kawy może negatywnie wpływać na profil lipidowy (↑ stężenia całkowitego cholesterolu, ↑ stężenia frakcji LDL , czyli tzw. złego cholesterolu, ↓ stężenia frakcji HDL, czyli tzw. dobrego cholesterolu). Nie jest to jednak efekt wpływu kofeiny na nasz organizm, ale innych związków zawartych w kawie – tzw. diterpenów. Wykazano, że ich stężenie w naparze zależy od sposobu parzenia kawy, a w kawie filtrowanej jest ich znacznie mniej.

Mit 4: Dzieci nie spożywają kofeiny

Źródłem kofeiny jest nie tylko kawa, ale też herbata i napoje typu cola. Z uwagi na obecność kofeiny w ziarnach kakaowca występuje ona również w kakao i czekoladzie. Świadomość jej źródeł w diecie dziecka jest bardzo ważna z uwagi na negatywny wpływ dużych dawek kofeiny na jego zdrowie. 100 g mlecznej czekolady zawiera ok. 16–26 mg tej substancji, w czekoladzie gorzkiej jej zawartość jest trzykrotnie większa. W porcji kakao i czekoladzie do picia zawartość jest dużo niższa i wynosi tylko ok. 5 mg.

Duże spożycie kofeiny przez dzieci może doprowadzić do wystąpienia u nich nagłych zmian nastroju oraz rozdrażnienia. Wczesne narażenie organizmu na tę substancję może zwiększać ryzyko złamań kości, a efekt ten jest zależny od dawki. Regularne spożywanie przez dzieci około 3 mg kofeiny na kg masy ciała powoduje nudności i bóle brzucha. Przyjmowanie umiarkowanych i wysokich dawek powoduje nerwowość i może doprowadzić do wystąpienia zaburzeń snu.

***

Wpływ kofeiny na nasz organizm zależy od wielu czynników. Nie ma jednej, bezpiecznej dla wszystkich, dawki spożywanej kofeiny. Znajomość typu metabolizmu kofeiny, jaki reprezentuje dana osoba, pozwala na ustalenie indywidualnej dopuszczalnej ilości tego składnika w diecie. Jest to możliwe dzięki badaniu genu CYP1A2.

Wynik badania CYP1A2 odpowie na pytania:

• • jak szybko wydalasz kofeinę i inne toksyczne substancje (np. leki przeciwbólowe) z organizmu,
• • z jak dużym ryzkiem chorób związanych ze szlakami przemian kofeiny w organizmie (np. ryzyko zawału serca) powinieneś się liczyć,
• • jakie są indywidualne zalecenia dietetyczne przy twoim wariancie genu CYP1A2.

Sprawdź, czy kofeina Ci służy

Źródła:

1. W. Dwoirański i wsp., Kawa i kofeina – wrogowie czy sprzymierzeńcy kardiologa?, Kardiologia Polska 2011, 69, 2: 173–176.
2. P. Wobszal, A.E. Grzegorzewska, Wpływ kawy na metabolizm lipidów z odniesieniem do zdrowotnych skutków picia kawy, Nowiny Lekarskie 2009, 78, 2: 148–152.
3. R. Wierzejska, Wpływ spożycia kofeiny na przebieg ciąży i rozwój płodu, Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia 2012, 5, 2: 110–113.
4. H. Bojarowicz, M. Przygoda, Kofeina. Cz. I. Powszechność stosowania kofeiny oraz jej działanie na organizm, Probl Hig Epidemiol 2012, 93 (1): 8–13.
5. R. Wierzejska, Kofeina – powszechny składnik diety i jej wpływ na zdrowie, Rocz Panstw Zakł Hig 2012, 63, 2: 141–147.