Kiła jest bakteryjną chorobą weneryczną, wywoływaną przez krętka bladego Treponema pallidum. Od dekady nieustannie odnotowuje się coraz więcej nowych zachorowań na świecie i w Polsce. Podstępność tego schorzenia polega na samoistnych zanikach objawów, przez co pacjenci bagatelizują krótkotrwałe, ale zauważalne i niepokojące zmiany. Krętek blady może rozprzestrzeniać się poprzez kontakty seksualne lub transfuzję krwi (więcej o kile można przeczytać tutaj).
HIV (ang. human immunodeficiency virus), czyli ludzki wirus niedoboru odporności, to czynnik zakaźny wywołujący AIDS. Retrowirus ten atakuje komórki układu odpornościowego – krwinki białe (głównie limfocyty T CD4+ oraz makrofagi) człowieka, prowadząc do upośledzenia ich funkcji, a następnie destrukcji. Rozwijająca się infekcja powoduje postępujące obniżanie odporności, a ostatecznie jej niedobór. Według danych WHO współczynnik zakażeń HIV jest aktualnie najwyższy od tego z roku 1993 (więcej o HIV można przeczytać tutaj).
Co łączy kiłę i zakażenie HIV oraz czym grozi koinfekcja
Koinfekcje zdarzają się często. Zakażenie krętkiem bladym dwukrotnie podnosi ryzyko zarażenia HIV. Kiła aktywuje ekspresję białka CCR5 na makrofagach w zmianach kiłowych i wzmacnia transmisję wirusa. W drugą stronę jest jeszcze gorzej. U osób HIV-pozytywnych kiła występuje osiem razy częściej niż u osób HIV-negatywnych. Wzrastająca liczba zakażeń intymnych, w tym koinfekcji, jest w dużej mierze spowodowana rosnącą popularnością mediów społecznościowych, gdzie szuka się nowych partnerów seksualnych, nie pytając o status serologiczny. Anonimowy seks, często połączony z narkotykami, również sprzyja rozprzestrzenianiu się infekcji. Ponadto osoby HIV-pozytywne, stosujące terapię antyretrowirusową, czują się na tyle bezpieczne, że rezygnują z zabezpieczenia prezerwatywą, co wiąże się z zagrożeniem zakażenia innymi patogenami. Występowanie koinfekcji może powodować wzrost miana HIV.
Dane CDC z 2017 r. informują, że ok. 46% mężczyzn zakażonych krętkiem bladym, uprawiających seks z innymi mężczyznami (MSM), jest równocześnie zakażonych HIV. Dwie infekcje ma także 9% mężczyzn będących w stosunkach seksualnych z kobietami oraz 4,5% kobiet.
Dotychczas nie przeprowadzono badań, które mogłyby potwierdzić wpływ kiły na rozwój zakażenia wirusem ludzkiego niedoboru odporności. U osób HIV-pozytywnych zaś odnotowuje się wzmożoną agresję przebiegu kiły z możliwością występowania nietypowych jej objawów. Ponadto istnieje ryzyko wystąpienia neurosyfilisu znacznie szybciej i z większą progresją choroby.
Efekt nakładania się dwóch zakażeń może być różny i znacznie pogarszać stan pacjenta, a także utrudniać precyzyjną diagnostykę i obniżać skuteczność leczenia. Należy pamiętać o możliwości występowania koinfekcji i nie bagatelizować nietypowych objawów, zwłaszcza u pacjentów HIV-pozytywnych.
Zgodnie z rekomendacjami badanie w kierunku kiły można przeprowadzić, wykonując test serologiczny, trzeba mieć jednak na uwadze to, że niekiedy wynik może być fałszywie negatywny (np. w przypadku ciąży, neurosyfilisu lub zakażenia HIV). Do diagnostyki służą także badania molekularne z wykorzystaniem wymazu z miejsca intymnego.
Na podstawie prezentacji „Syphilis in HIV”, prof. dr med. Stephan Lautenschlager, IUSTI EUROPE Advanced Course on STI, Tallinn 2019