CZYM JEST NOWOTWÓR?
Nowotwór to niekontrolowany podział komórek danego narządu, którego organizm nie jest w stanie zatrzymać. Powoduje to ciągły wzrost liczby komórek nowotworowych, rozprzestrzeniających się w obrębie tkanki. Czasami komórki przenoszone są w inne części organizmu, prowadząc do tzw. przerzutów.
Nowotwory dzieli się na łagodne i złośliwe.
- Nowotwory łagodne rosną powoli i w sposób uporządkowany. Najczęściej są ograniczone, otorbione, nienaciekające i niedające przerzutów. Zagrożenie dla organizmu pojawia się, gdy rosnący guz zaczyna krwawić, wydzielać hormony lub naciskać na sąsiednie tkanki (nacisk na mózg, nerw, naczynia krwionośne). Po prawidłowym usunięciu z organizmu (np. chirurgicznie) nie odnawiają się. Ten typ nowotworów po rozpoznaniu najczęściej nie zagraża życiu i zdrowiu.
- Nowotwory złośliwe rosną szybko, w sposób niekontrolowany. Bardzo często dochodzi do naciekania tkanki, w której pojawił się nowotwór, a tym samym do jej zniszczenia. Częste są przerzuty. W zależności od typu tkanki, która została zaatakowana, nowotwory złośliwe dzieli się dalej na: raki (tkanka nabłonkowa), mięsaki (tkanki nienabłonkowe), potworniaki (tkanka zarodkowa), chłoniaki (układ chłonny), glejaki (tkanka nerwowa) itd. Należy pamiętać, że nie każdy nowotwór złośliwy to rak. Z drugiej strony – każdy rak jest nowotworem złośliwym. W przypadku tego typu nowotworów zagrożenie dla zdrowia i życia jest znaczące.
BADANIE GENETYCZNE NA RAKA – RYZYKO ZACHOROWANIA
Wiedza na temat mutacji genetycznych, ściśle powiązanych z konkretnymi typami nowotworów, jest bardzo duża. Nowoczesne metody pozwalają w sposób łatwy i ogólnodostępny oznaczać te mutacje.
Wynik badania genetycznego informuje o obecności mutacji lub jej braku. Wykrycie mutacji nie oznacza choroby, a predyspozycję do zachorowania w przyszłości. Mając świadomość, że ryzyko zachorowania na raka jest bardzo wysokie, przebadana osoba ma możliwość szybkiego podjęcia działań profilaktycznych. Osoby z oznaczonymi mutacjami (powiązanymi z nowotworami) powinny zwrócić szczególną uwagę na tryb życia i żywienia oraz częściej wykonywać wymagane badania lekarskie.
Geny (oraz ich mutacje) dziedziczymy po rodzicach. Jeśli u badanej osoby wykryta zostanie konkretna mutacja – istnieje duże prawdopodobieństwo, że jest ona obecna u rodziców czy dziadków. Mutacja może być też przekazana dzieciom. Dlatego niezwykle ważna jest diagnostyka również u członków rodziny nosiciela mutacji.
Pojawienie się nowotworu najczęściej wynika z obecności kilku bądź kilkunastu mutacji w różnych genach zaangażowanych w regulację cyklu komórkowego. Aby ocena predyspozycji była jak najdokładniejsza, niezbędne jest wykonanie tzw. panelu genetycznego, uwzględniającego jak najwięcej znanych mutacji.
Badanie genetyczne w nowotworach w postaci zbadania mutacji pojedynczego genu proponowane są osobom:
- z historią nowotworową w rodzinie
- ze stwierdzonymi mutacjami w rodzinie
- z wyraźnym uzasadnieniem medycznym do wykonania badania